ৰাজীব মালহোত্ৰা আৰু বিজয়া বিশ্বনাথনে যুটীয়া ভাবে প্ৰণয়ন কৰা ডিমাই আকৃতিৰ এই কিতাপখনৰ পৃষ্ঠাসংখ্যা এনেধৰণৰ- মূল পাঠ ৬৪১, পাদটীকা ৬৩ পৃষ্ঠা, গ্ৰন্থপঞ্জী ৫৮ পৃষ্ঠা আৰু ইনডেক্স ৪৩পৃষ্ঠা ৷ বিষয়টিৰ ব্যাপ্তি আৰু গুৰুত্বৰ প্ৰসংগটি তথ্যপূৰ্ণ কৰি তোলাৰ বাবে লেখকদ্বয়ে কৰা অধ্যয়ণ, তথ্যসংগ্ৰহ আৰু প্ৰাসংগিক বিষয়ৰ কৰা আলোচনাৰ ব্যাপক আৰু গভীৰতাৰ এখন আবয়বিক ছবি এই পৃষ্ঠাসংখ্যাৰ পৰাই স্পষ্ট হৈ পৰে ৷
‘গংগাত লুকাই থকা সাপ’ শব্দকেইটাই প্ৰকাশ কৰা অৰ্থ হ’ল পবিত্ৰ ভাৰতভূমিত লুকাই থকা বিপদ বা আতংক ৷ ভাৰতৰ বিপদ বা ভাৰত আতংকিত হ’ব লগা কাৰণবোৰ কি কি ?
পাকিস্থানৰ শত্ৰুসুলভ ব্যবহাৰ, চীনৰ আগ্ৰাসনী চেষ্টাৰ ধাৰাবাহিকতা, দেশৰ ভিতৰৰ আৰু বাহিৰৰ সন্ত্ৰাষবাদী আক্ৰমণ, দেশৰ ভিতৰত থকা সন্ত্ৰাষবাদী শক্তিক বাহিৰৰ পৰা কৰি অহা পৃষ্ঠপোষকতা- এফালে এইবোৰ কাৰণ আৰু আনফালে হ’ল দেশৰ ভিতৰতে থাকি দেশৰ অন্যায় কৰিব পৰা শক্তিক কৰা সমৰ্থন, ৰাষ্ট্ৰবিৰোধী কামৰ প্ৰচাৰ, ৰাষ্ট্ৰখনৰ বৌদ্ধিক শক্তিক অৱমাননা, সংস্কৃতি আৰু ঐতিহ্যক হীন হিচাপে প্ৰদৰ্শন কৰা মানসিকতাক উৎসাহ যোগোৱা আদিৰ দৰে কাৰ্যবোৰ ৷ কিছু কামৰ এটা আবয়বিক চৰিত্ৰ আছে, কামৰ ফল আৰু প্ৰতিক্ৰিয়া সহজে প্ৰত্যক্ষ কৰিব পৰা বিধৰ, যেনে সন্ত্ৰাষবাদীৰ আক্ৰমণ ৷ কিন্তু কিছুমান কামৰ ফল যুগপৎ প্ৰকাশিত নহয়, তাৰ প্ৰতিক্ৰিয়াৰ ফল পোহৰলৈ আহে লাহে লাহে, কথাবোৰ সহজবোধ্য হৈ স্পষ্ট ৰূপ লোৱালৈকে সি কৰিব পৰা ক্ষতিখিনি কৰি পেলায় ৷ এনেকুৱা পৰিকল্পিত কামৰ প্ৰতিফলনৰ শেহতীয়া উদাহৰণ ‘টুকৰে টুকৰে গেঙ’ৰ কাৰ্যকলাপ ৷ এই টুকৰে টুকৰে গেঙৰ জন্ম আৰু বৰ্ধন আকস্মিক উন্মাদনাৰ ফল নহয়, ই আছিল এক পৰিকল্পিত আৰু দীৰ্ঘকালীন প্ৰচেষ্টাৰ ফল ৷ এনে ধৰণৰ বিভিন্ন দীৰ্ঘকালীন প্ৰচেষ্টা, তাৰ নেপথ্য কাহিনী, লক্ষ্য আৰু উদ্দেশ্য আৰু এইবোৰৰ নেপথ্যত থকা শক্তি- এইবোৰেই গংগাত লুকাই থকা সাপ ৷ এনে সাপবোৰৰ জন্ম, বিকাশ আৰু কাৰ্যপ্ৰণালীৰ এক তথ্যনিৰ্ভৰ নিৰ্মোহ বিশ্লেষণৰ সাধনাৰ ফলতেই এনে এখন কিতাপৰ জন্ম হৈছে যিখন কিতাপে চিন্তাৰ দুৱাৰ মুকলি কৰি দিয়াই নহয়, এটা সামাজিক বিপ্লবৰো আৰম্ভণি কৰিছে ৷
‘স্নেকছ ইন দা গংগা ব্ৰেকিং ইণ্ডিয়া টু পইন্ট জিৰো’ত বিভিন্ন প্ৰসংগেৰে বাখ্যা কৰিছে কেনেকৈ কৌশলেৰে ভাৰতৰ স্বাভিমানত আঘাত কৰিব পৰা কামৰ বাবে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় স্থানৰ পৰা পুঁজি আৰু পৰিকল্পনাৰ যোগান ধৰা হয় ৷ কিতাপখনৰ মূল বক্তব্যত প্ৰকাশ পাইছে যে এই স্তৰৰ আপাত অস্পষ্ট ভাবুকি যিকোনো দেশৰ বাবেই বিপদজনক, কিন্তু ই ভাৰতৰ দৰে বৈচিত্ৰপূৰ্ণ সাংস্কৃতিক পৰম্পৰাৰ সন্মিলিত ভূখণ্ডৰ বাবে আটাইতকৈ ডাঙৰ ভাবুকিৰ সৃষ্টি কৰে ৷
পৃথিবীৰ বিভিন্ন ঠাইৰ নেতিবাচক শক্তিসমূহে ভাৰতৰ প্ৰভাবশালী প্ৰতিষ্ঠানসমূহত অনুপ্ৰৱেশ কৰি তাৰ মাধ্যমেৰে বিষাক্ত পদাৰ্থ বিতৰণ কৰি সমাজখনক প্ৰদূষিত কৰি আহিছে ৷ এই কিতাপখনে এই দিশবোৰ উপযুক্ত তথ্যৰ বাখ্যাৰে সহজবোধ্য কৰি তুলিছে ৷ নাজী আক্ৰমণত জাৰ্মানৰ পৰা পলাই গৈ আমেৰিকাত থাকিবলৈ লোৱা জাৰ্মান দাৰ্শনিক জুৰজেন হেবাৰমাছছে মাৰ্ক্সবাদক আমেৰিকাৰ প্ৰেক্ষাপটত নতুনকৈ বাখ্যা কৰি জন্ম দিয়া আমেৰিকান মাৰ্ক্সবাদে কেনেদৰে আমেৰিকান বৰ্ণবাদক নতুন ধৰণে বাখ্যা কৰিছিল আৰু এটা সময়ত হাৰ্বাৰ্দ বিশ্ববিদ্যালয় আৰু কলম্বিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধ্যয়ণ সংগঠনসমূহৰ মাজেৰে সেই বাখ্যাই আহি ভাৰতৰ জাতি ব্যবস্থাক কেনেদৰে নতুন ধৰণে গঢ় দিয়াৰ চেষ্টা কৰিছিল সেই কথা কিতাপখনত বিতংভাবে অালোচনা কৰা হৈছে ৷ আমেৰিকাৰ ‘বগা’ আৰু ‘ক’লা’ৰ বৰ্ণবাদক ভাৰতত প্ৰতিষ্ঠা কৰিব বিচৰা হৈছিল দলিত আৰু উচ্ছবৰ্ণৰ সংজ্ঞাৰে ৷ দলিতসকলৰ দলটো বৃদ্ধি কৰিবলৈ লাহে লাহে তাত মুছলমান আৰু কুইয়াৰ সম্প্ৰদায়কো অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল ৷ এই কথাবোৰ বিতংভাবে কিতাপখনত বাখ্যা কৰা হৈছে আৰু এই বাখ্যাবোৰে সমাজৰ প্ৰতি আগ্ৰহী লেখক আৰু পাঠকক নতুন চিন্তাৰ খোৰাক যোগাব ৷
কেনেদৰে বৌদ্ধিক পৰিবেশ-তন্ত্ৰৰ মাজেৰে হাৰ্ভাৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ৰ দৰে বিখ্যাত শিক্ষাপ্ৰতিষ্ঠানে আমেৰিকান এজেন্দা ভাৰতত বিয়পাই দিয়া কাম সম্পাদন কৰে সেই কথাৰ আলোচনাই কিতাপখনৰ ভালেখিনি ঠাই অধিকাৰ কৰিছে ৷ বহু ভাৰতীয় অৰ্থবান ব্যক্তি আৰু প্ৰতিষ্ঠানে হাৰ্ভাৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ৰ এনে ধৰণৰ বৌদ্ধিক কাম-কাজক অৰ্থ সাহাৰ্যও আগবঢ়াই আহিছে ৷ কি উদ্দেশ্য আগত ৰাখি এই ভাৰতীয়সকলে হাৰ্ভাৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয় অৰ্থ বিনিয়োগ কৰে সেই কথা কিতাপখনত ভালদৰে বাখ্যা কৰা হোৱা নাই ৷
লেখকদ্বয়ে এই কথাটোও স্পষ্ট ভাবে উল্লেখ কৰিছে যে ভাৰতীয়সকলৰ আত্ম-ধবংস প্ৰক্ৰিয়াক উদগনি যোগাই আহিছে শাসক দলৰ 'জ্ঞানী' আৰু তথাকথিত বুদ্ধিজীৱীসকলৰ অজ্ঞানতাই ৷ সেইবাবেই সামাজিক-বৌদ্ধিক শক্তি ভুল পথে পৰিচালিত হৈছে, বিক্ষিপ্ত হৈ পৰিছে আৰু সময়ে সময়ে প্ৰতি-উৎপাদনমুখীও হৈ পৰিছে ৷ আনকি চৰকাৰেও জানি বা নাজানি মাৰ্ক্সবাদী বিপ্লবৰ নতুন ৰূপটোৰ লগত সহযোগ কৰিছে ৷ লেখকদ্বয়ে আৰু কৈছে যে গোলকীয় বামপন্থীয়ে সৰু-ডাঙৰ বহু কামত বহু ভাৰতীয়ক কামত নিয়োগ কৰিছে, ৰাষ্ট্ৰীয় সীমা অতিক্ৰম কৰি কাম কৰা এই গোলকীয় বামপন্থীয়ে নতুন মাৰ্ক্সবাদক বিয়পাই দিয়া কাম কৰি আছে ৷
হাৰ্ভাৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ৰ বৌদ্ধিক আদৰ্শত গঢ় লৈ উঠা বুলি প্ৰচাৰ কৰা অশোক বিশ্ববিদ্যালখনো যে হাৰ্ভাৰ্ডৰ দৰেই ‘ব্ৰেক ইণ্ডিয়া’ মিছনৰ অন্তৰ্ভুক্ত সেই কথাও কিতাপখনত আলোচনা কৰা হৈছে ৷ এই বিশ্ববিদ্যালয়ৰ চীনা অধ্যয়ন কেন্দ্ৰ পৰা পেছাদাৰী মাৰ্ক্সবাদী প্ৰস্তুতৰ ব্লপ্ৰিন্ট তৈয়াৰ কৰা কথা লেখকদ্বয়ে উত্থাপন কৰিছে বিশ্ববিদ্যালয়খনৰ বক্তব্যৰ আধাৰতে ৷ এই বিশ্ববিদ্যালয়ৰ গবেষকে কেনেদৰে গবেষণাৰ নামত ভাৰতৰ মৰ্যদা হানিকাৰক কথা প্ৰস্তুত আৰু প্ৰচাৰ কৰিছে তাকো লেখকদ্বয়ে উপস্থাপন কৰিছে ৷
‘স্নেকছ ইন দা গংগা’ৰ সৰ্বোচ্ছ উদ্দেশ্য হৈছে প্ৰকৃত ভাৰতৰ স্বাৰ্থৰ প্ৰচাৰ আৰু আমাৰ মহান জাতিৰটোৰ জাতীয় সাৰ্বভৌমত্ব আৰু সমৃদ্ধিৰ বিৰুদ্ধে ষড়যন্ত্ৰ কৰি অহা সকলো শক্তিৰ প্ৰতি আমাৰ দৃষ্টি অাকৰ্ষণ কৰা ৷ এই গ্ৰন্থখনত লেখকে ভাৰতৰ স্বাৰ্থৰ শত্ৰু শক্তিসমূহৰ বিষয়ে ভাৰতীয়সকলক প্ৰশ্ন কৰিয়েই ক্ষান্ত থকা নাই, এই নেটৱৰ্কসমূহৰ শক্তি আৰু প্ৰসাৰ আৰু এইবোৰে পেলাব পৰা প্ৰভাৱ আৰু তাৰ পৰা হ’ব পৰা ক্ৰিয়াৰ দিশটোৰ কথাও উন্মোচন কৰিছে ৷
গ্ৰন্থখনে আশা কৰিছে যে ভাৰতৰ ভবিষ্যত প্ৰজন্মই সৎ গৱেষণা, জাতিটোৰ প্ৰতি প্ৰকৃত প্ৰেম, আৰু ভাৰতীয় অস্মিতাক নীতি-নিয়মৰ গভীৰ আৰু ব্যাপক অনুভূতিৰে ভাৰতৰ বৌদ্ধিক ভেটি অধিক শক্তিশালী কৰি তোলক৷ ভাৰতৰ প্ৰতি বিদেশী আগ্ৰাসনকাৰী আৰু তাৰ লগত দেশীয় শক্তিৰ সহযোগ কাহানিও শেষ নহ’ব ৷ ‘ব্ৰেক ইণ্ডিয়া’ বাহিনীৰ গতিও স্থবিৰ নহ’ব ৷ এই শক্তিবোৰক বাধা দিব লাগিব নতুন প্ৰজন্মই ৷
সাৱলীল ভাষাৰে আৰামদায়ক পঠনৰ প্ৰতি দৃষ্টি ৰাখি ৰচনা কৰা অধ্যাযবোৰৰ লগত সংযোজন কৰা বিভিন্ন তালিকা, গ্ৰাফ, ছবি আদিয়ে গহীন বিষয়ৰ কিতাপখন আকৰ্ষণীয় কৰি তুলিছে ৷
২-৮-২৩ তাৰিখৰ নিয়মীয়া বাৰ্তাত প্ৰকাশিত
কিতাপখন কিনিব বিচাৰিলে - https://cutt.ly/Gws0qm6W
